بررسی علف کش پیش رویشی پندی متالین در آفتابگردان

خسارت علف های هرز

از آنجایی که علف های هرز موجب ایجاد خسارت و کاهش عملکرد در مزراع می شوند، لذا کشاورزان همیشه در جستجوی یافتن راه چاره ای برای کنترل علف های هرز هستند. کنترل علف های هرز بذر آفتابگردان در اوایل رشد این گیاه بسیار اهمیت دارد. وجود علف های هرز در مزرعه به میزان زیادی روی رشد اولیه این محصول تاثیر منفی می گذارد و موجب گسترش آفات و بیماریها در مزرعه می شوند.

روشهای کنترل علف های هرز

کنترل علف های هرز برای دستیابی به محصول با کیفیت و راندمان بالا ضروری است چرا که علف های هرز علاوه بر اینکه بر سر نور، آب، فضا و مواد غذایی با محصول زراعی رقابت می کنند، موجب ایجاد مشکل در برداشت، کاهش کیفیت دانه و شیوع آلودگی در مزرعه می شوند. در کشاورزی نوین روش های مختلفی برای کنترل علف هرز وجود دارد که از آن جمله می توان به روشهای مکانیکی، شیمیایی و یا بیولوژیکی اشاره کرد. برای کنترل بهتر علف های هرز تلفیقی از همه روش ها مفیدتر و کارآمد تر است.

کنترل شیمیایی علفهای هرز

کنترل شیمیایی علف های هرز با استفاده از علف کش ها صورت می گیرد. امروزه با تکنولوژی های جدید، انواع علف کشها برای از بین بردن انواع علف های هرز تولید و به بازار عرضه شده اند که این موضوع کمک شایان توجهی به کشاورزان نموده و راندمان محصولات را به طرز چشمگیری افزایش داده است. علف کشها می توانند بدون آسیب رساندن به محصول، علف های هرز را از بین ببرند. محدود بودن علف کشهای استفاده شده در مزارع، سبب کاربرد گسترده و مداوم علف کش خاص در مزارع شده که می تواند ریسک مقاومت به علف کش ها در مزارع را افزایش دهد. لذا معرفی علف کش ها با نحوه تاثیر متفاوت روی علفهای هرز در محصولات ضروری به نظر می رسد.

به عنوان مثال کاربرد علف کش هایی مانند اکسی فلورفن، ریسک مقاومت را افزایش می دهند و معرفی علف کش ها با نحوه عمل متفاوت و ایجاد تناوب در استفاده از علف کشها نیاز است.

به همین ترتیب، برای آفتابگردان علف کشهای پیش کاشتی مانند ترفلان، پندی متالین و آلاکلر وجود دارند که به صورت اختلاط با خاک به میزان قابل ملاحظه ای حجم علف های هرز را در مزرعه آفتابگردان کاهش می دهند. همچنین علف کشهای پس رویشی برای کنترل علفهای هرز باریک برگ مزارع آفتابگردان موجود هستند. برای کنترل علف های پهن برگ پس از رویش آفتابگردان محدودیت داریم و بسیار مهم است که قبل از رویش بتوانیم حجم علف های هرز را کم کنیم. در مقاله زیر یکی از مهم ترین علف کش های پیش رویشی مورد استفاده در کشت بذر هیبرید آفتابگردان با نام پندی متالین را شرح خواهیم داد.

مکانیزم اثر علف کش پیش رویشی پندی متالین

پندی متالین (pendimethalin) یک علف کش متعلق به گروه سموم دی نیتروآنیلین ها با ساختار N-(پنتان-3-ایل) آنیلین و یک ترکیب آمینه ثانویه و C-nitro  می باشد. میزان انحلال پذیری پندی متالین 0.275 پی پی ام بوده و فرمول شیمیایی آن C₁₃H₁₉N₃O₄ می باشد. جرم مولی این ماده 283.31 گرم بر مول است. این علف کش با نام های تجاری پرول و استامپ در بازار عرضه می شود.

این علف کش موجب جلوگیری از تقسیم سلولی در علف های هرز در حال جوانه زنی شده و به سرعت باعث مرگ علف ها می شود. این سم به صورت پیش کاشتی (اختلاط با خاک قبل یا موقع کاشت) یا پیش رویشی (اختلاط با آب باران یا آبیاری اول) قرار می گیرد. پندی متالین برای کنترل بسیاری از علف های هرز باریک برگ و پهن برگ خصوصا علف های هرز یکساله موثر است.

کاربرد پندی متالین در محصولات زراعی و باغی

استفاده از علف کش پندی متالین در زراعت های مختلف مانند دانه های روغنی توصیه شده است و بیان شده که این علف کش برای کشت های بعدی در تناوب زراعی ممانعتی ایجاد نمی کند. در ایران از علف کش پندی متالین برای کنترل علف‌های هرز در مزارع آفتابگردان به میزان 3 تا 4 لیتر در هکتار استفاده می شود.

این علف کش در سایر کشورها برای کنترل رشد علف های هرز  باریک برگ یک ساله  در مزارع  سبزیجات و صیفی جات ، باغ های درختان میوه دانه دار و هسته دار، گلخانه های پرورش گیاهان زینتی، مزارع دانه های روغنی، حبوبات و غلات استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که کاربرد 3 لیتر در هکتار پندی متالین در کاهش تراکم علف های هرز گوجه فرنگی اثر زیادی داشته است.

هم چنین مطالعات دیگر نشان داده است که استفاده از پندی متالین در دوز 5/3 لیتر در هکتار تاثیر زیادی در کنترل علف هرز و افزایش عملکرد سیب زمینی دارد. پندی متالین برای استفاده در مزارع سیب زمینی کشورمان به ثبت رسیده است و برای کنترل علف های هرز پیاز به صورت پیش رویشی پیشنهاد شده است.

در تحقیقی اثر پندی متالین بر زراعت پیاز گزارش شده است که زمان کاربرد علف کش، بلافاصله پس از کشت یا نشاء پیاز تا حداکثر یک هفته بعد از آن به صورت پیش رویشی می باشد. در این ارتباط گزارش شده است کاربرد علف کش پندی متالین قادر است علف های هرز هفت بند، سلمه تره، پنیرک، گاوچاق کن، شاه افسر و خاکشیر را بیش از 95% کنترل کند. هم چنین در مطالعات اظهار شده که علف کش پندی متالین کارایی مطلوبی در کنترل علف های سوروف، تاج خروس، سلمک، تاج ریزی و جارو دارد.

میزان و روش مصرف پندی متالین

این علف کش برای محصولات زراعی ۳ تا ۴ لیتر در هكتار و در تاكستان ها ۵ ليتر در هكتار به صورت پيش رويشی استفاده می شود. پندي متالين را می توان به صورت مخلوط با ايزوپروتورن و کلوروتورن مورد استفاده قرار داد. این آفت کش برای کنترل علف‌ های هرز در مزارع کاشت ذرت علوفه ای، در اختلاط با آترازين نیز قابل استفاده است.

کارایی علف کش ها به مقدار زیادی تحت تاثیر سیستم خاک ورزی مزرعه، بقایای گیاهی و بارندگی متغیر قرار میگیرد. یک هفته بعد از کاربرد میزان توصیه شده برای پندی متالین در خاک، میتوان کشت مورد نظر را انجام داد. خاک نباید خشک باشد و هنگام کاربرد پندی متالین باید مرطوب بوده باشد. شایان ذکر است در صورت تأمین رطوبت خاک تا 30-40 روز کارایی سم پندی متالین باقی می ماند. پندی متالین به دلیل تجزیه نوری بالایی که دارد، در دوز بالا نسبت به دوز پایین تاثیرگذارتر می باشد.

بررسی جنبه اقتصادی پندی متالین

پندی متالین نسبت به سایر علف کش های مشابه خود قیمت مناسبتری دارد، به عنوان مثال قیمت یک لیتر پندی متالین کمتر از یک لیتر ترفلان می باشد. از این رو با درنظر گرفتن مقدار موردنیاز این علف کش، استفاده از پندی متالین توجیه اقتصادی دارد.

نکات زیست محیطی

امروزه در انتخاب علف کش ها درنظرگرفتن ملاحظات زیست محیطی یکی از فاکتورهای مهم می باشد به طوریکه علف کش در عین کارایی مناسب در کنترل علف هرز، اثرات باقیمانده کمتری داشته باشد. امروزه با کمک آزمون زیست سنجی میزان باقی مانده علف کشها را تعیین می نمایند و در تناوب زراعی به مسئله حساسیت محصول بعدی به باقیمانده علف کشهای استفاده شده در محصول قبلی توجه می نمایند.

با توجه به کارایی پندی متالین در کنترل علف های هرز و لذا به دلیل نداشتن تاثیر منفی زیاد روی محیط زیست، در تناوب زراعی استفاده از  این علف کش با نحوه عمل متفاوت در تناوب علف کشی در مزارع توصیه می شود. علف کش ترفلان و پندی متالین هر دو علف کش پیش کاشتی می باشند و در مزرعه آفتابگردان به خوبی علف های هرز را کنترل می کنند اما شایان ذکر است که علف کش ترفلان در مقایسه با پندی متالین اثرات منفی و باقیمانده بیشتری در خاک باقی می گذارد.

سایر علف کش ها مانند ریم سولفورون در مقایسه با پندی متالین اثر بیشتری بر کاهش تراکم علف هرز دارند اما از آنجایی که آن علف کش ها سرعت تجزیه کندی دارند و بقایای آنان به مدت طولانی در خاک باقی می مانند، لذا استفاده از آن علف کش ها در اراضی که محصول تناوبی سال آینده آن جو، کلزا و یونجه است، توصیه نمی شود.