گیاه شناسی زیره

گیاه شناسی زیره:

زیره سبز یک گیاه گلدار یک ساله از خانواده جعفری (Apiaceae) با نام علمی  (Cuminum cyminum L.)بومی نواحی خاورمیانه و هند می­باشد.

گیاهی کوچک، علفی به ارتفاع 30 تا ۵۰ سانتی‌متر و برداشت با دست صورت می­گیرد.گیاهی است یکساله، با ساقه ای باریک، کرک و منشعب به ارتفاع 20 تا 30 سانتی متر (8 تا 12 اینچ) و قطر آن 3 تا 5 سانتی متر است. هر شاخه اصلی دارای دو تا سه شاخه فرعی است. همه شاخه ها به یک ارتفاع می رسند، بنابراین گیاه دارای تاج پوششی یکنواخت است. رنگ ساقه خاکستری یا سبز تیره است. برگها متناوب ، شفاف ، بدون کرک ، ظریف و باریک بوده که به صورت رشته های نخ مانند مشاهده می شوند و دارای قاعده ای کم و بیش پهن هستند. رنگ برگها سبز تیره است. زیره سبز دارای ریشه ای نازک ، دوکی شکل و سطحی به طول 10 تا 20 سانتی متر و به رنگ سفید کم و بیش منشعب است. گل­ها کوچک، سفید یا صورتی هستند و به صورت چتری قرار دارند. هر چتر مرکبی پنج تا هفت چترک دارد. میوه دوکی شکل یا بیضی شکل به طول 4-5 میلی متر بوده و در دو سر باریک می‌باشد و از نوع دو فندقه شیزوکارپ است که شامل دو مریکارپ با یک دانه است. دانه های زیره دارای هشت برجستگی با کانال های روغنی و به رنگ زرد مایل به قهوه ای هستند.

بیش از 40 ترکیب در اسانس زیره سبز شناسایی شده است که کومین آلدئید، سیمن و ترپنوئیدها اجزای اصلی فرار روغن زیره هستند که بوی معطر و طعم ویژه دانه ها به علت وجود همین روغن­ها است.

ژنتیک زیره سبز

زیره یک گونه دیپلوئید با 14 کروموزوم (2ⴖ = 14) است. کروموزوم‌های واریته‌های مختلف شباهت‌های مورفولوژیکی دارند و هیچ گونه تغییر مشخصی در اندازه و تعداد کروموزروم ندارند. بسیاری از واریته های موجود امروز انتخابی هستند که از نظر میزان عملکرد و اجزای عملکرد تنوع زیادی دارند. زیره یک گیاه آزاد گرده افشان است و زنبور عسل در گرده افشانی این گیاه نقش بسیار مهمی دارد. بنابراین، روش‌های مورد استفاده برای اصلاح عبارتند از محیط کشت این ویترو، مهندسی ژنتیک و انتقال ژن. کشت زیره سبز در شرایط آزمایشگاهی امکان تولید گیاهان ژنتیکی یکسان را فراهم می کند. منابع اصلی برای ریز نمونه های مورد استفاده در محیط کشت این ویترو، جنین، هیپوکوتیل، جوانه جانبی شاخه، برگ و کوتیلدون است. یکی از اهداف اصلاح زیره سبز، ایجاد ارقام مقاوم به تنش های زنده (بیماری های قارچی) و غیر زنده (سرما، خشکی، شوری) است. تحقیقات انجام گرفته در زمینه ژنتیک و اصلاح زیره سبز بسیار محدود است.