نحوه کنترل علف های هرز در آفتابگردان

نحوه کنترل علف های هرز در آفتابگردان

سیکل علف هرز

علف های هرز به عنوان یک مشکل اساسی و بزرگ در صنعت کشاورزی پیشرفته ومدرن امروز شناخته می شوند. از دیدگاه کلی هر گیاه ناخواسته و نامطلوبی که در مزرعه رشد کند را می توان علف هرز قلمداد نمود، به عنوان مثال بوته های جو در مزرعه یولاف علف هرز قلمداد می شود و برای حذف آنان اقداماتی انجام می شود.

خطر گسترش علف های هرز در مزارع زراعی بسیار زیاد است و مواردی وجود داشته است که حمله و تهاجم یک علف هرز سبب نابودی محصول مزرعه شده است. علف های هرز براساس ویژگی های ظاهری مانند باریک برگ و پهن برگ، طول مدت زندگی شامل یک ساله و چندساله، شرایط محیط زندگی و روش ازدیاد و تکثیر طبقه بندی می شوند.

علف های هرز آفتابگردان

آفتابگردان با نام علمی Helianthus annuus L., بزرگترین محصول در سبد آجیل های ایران قرار دارد. این گیاه به عنوان پنجمین گیاه مهم تولید روغن خوراکی در جهان بوده و حدود 8.2 درصد از کل تولید دانه های روغنی در جهان را تشکیل می دهد. آفتابگردان در اوایل دوران رشد گسترش محدودی داشته و توان رقابتی کمی با علف هرز دارد، بنابراین باید در برابر علف های هرز به طور کامل حمایت گردد.

در مزارع آفتابگردان علف های هرز تاج خروس، گل جالیز، سلمه تره، تاج ریزی، انواع ارزن وحشی و سوروف رقیب سرسختی برای محصولات هستند که در تمامی فاکتورهای رشد مانند آب، مواد غذایی، نور، هوا و محل رشد با گیاه اصلی شریک و یا در واقع رقیب هستند.

علف کش ها و سموم شیمیایی یکی از مهم ترین و کاربردی ترین موادی می باشند که در کشاورزی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند و باعث بهبود شرایط کشاورزی و گیاهان مزرعه می شوند. استفاده از علف کش ها مدت زمان لازم برای حذف دستی علف های هرز را کاهش می دهند. رایج ترین علف کش ها در کشت بذر آفتابگردان تری فلورالین با نام تجاری ترفلان و پندی متالین با نام تجاری پرول هستند.

تری فلورالین (ترفلان)

ترفلان ماده شیمیایی می باشد که دارای گروه دی نیترو آنیلین است و به عنوان علف کش برعلیه بسیاری از علف های هرز باریک برگ و پهن برگ مانند تاج خروس، سلمه تره، پیچک، ارزن وحشی، پنیرک و سوروف استفاده می شود. این علف کش به صورت قبل از رویش در مزارع پنبه، سیب زمینی، سویا، بذر هیبرید آفتابگردان، لوبیا، چغندرقند، هویج و کنجد بکار رفته است.

گروه شیمیایی فعال علف کش ترفلان، دی نیتروآنیلین می باشد. مکانیسم اثر این علف کش به این صورت است که بعد از وارد شدن به بدر جوانه زده علف هرز، مانع تقسیم سلولی در هیپوکوتیل و گسترش و توسعه سیستم ریشه ای می شود.

روش درست استفاده از تری فلورالین به این شکل است که باید قبل از کاشت محصول و قبل از رویش علف های هرز در سطح خاک پاشیده شود و سپس با خاک تا عمق 5 تا 10 سانتیمتری مخلوط گردد. در این صورت بذرهای علف های هرز یعد از جوانه زنی در خاک بلافاصله از بین می روند. در حقیقت تری فلورالین پس از جذب از طریق هیپوکوتیل در ریشه باقی مانده و در گیاه انتقال پیدا نمیکند و مانع تقسیم سلولی ریشه می شود. در نتیجه رشد ریشه های کوتاه و فاقد تارهای کشنده متوقف شده و گیاه از بین می رود.

ترفلان به میزان 3 تا 4 لیتر در هکتار توصیه می شود. تری فلورالین با سایر علف کش هایی که بصورت مصرف در خاک هستند قابل اختلاط می باشد.

نیمه عمر ترفلان 57 تا 126 روز می باشد. ماندگاری ترفلان در خاک، با کاربرد کودهای آلی و زیستی از جمله اسید هیومیک و تقویت جمعیت میکروبی مانند استفاده از باکتری های سودمند و قارچ مایکوریزا کاهش می یابد. به علت وجود اثرات باقیمانده این علف کش در محصولات تناوبی، می توان با استفاده از این کودها این اثرات منفی را کاهش داد.

استفاده از ترفلان زمانی همراه با نتایج خوبی خواهد بود که شرایط مناسب فراهم باشد از جمله خاک دارای دانه بندی محکم باشد، دمای محیط مناسب باشد و سرما وجود نداشته باشد. استفاده از ترفلان به علت آبشویی در خاک های شنی و باتلاقی توصیه نمی شود.

پندی متالین (پرول)

پندی متالین علف کشی است که عضوی از گروه آنیلین های جایگزین می باشد، و دارای دو جایگزین نیترو اضافی در موقعیت های ۲ و ۶ و همچنین دو جایگزین متیل در موقعیت های ۳ و ۴ است. پندی متالین یک علف کش از کلاس دی نیتروآنیلین است که در کاربردهای قبل از رویش برای کنترل علف های هرز یکساله به کار می رود.

علف کش پندی متالین بازدارنده تقسیم سلولی می باشد و از تقسیم سلولی و افزایش طول سلول جلوگیری می کند که با جذب از طریق ریشه و برگ ، بدون انتقال در گیاه سبب مرگ گیاه در مدت زمان کوتاهی پس از جوانه زنی و یا سبز شدن می شود. نیمه عمر این ترکیب در خاک (ماندگاری) 3 تا 4 ماه می باشد.

در ایران از علف کش پندی متالین برای کنترل علف‌های هرز در مزارع آفتابگردان به میزان 3 تا 4 لیتر در هکتار استفاده می شود. استفاده از پندی متالین در دوز 3.5 لیتر در هکتار تاثیر زیادی در کنترل علف هرز و افزایش عملکرد سیب زمینی دارد.

پندی متالین علف کش قبل از کاشت و پیش از رویش است. این علف کش با خاک مخلوط می شود و برای تاثیر بهتر باید قبل ازمصرف خاک مرطوب باشد لذا در صورتی که خاک خشک باشد اثر پندی متالین کاهش می یابد.

پندی متالین به لحاظ شیمیایی جز علف کش های نسبتا بی خطر است. سایر علف کش ها مانند ریم سولفورون در مقایسه با پندی متالین اثر بیشتری بر کاهش تراکم علف هرز دارند اما از آنجایی که آن علف کش ها سرعت تجزیه کندی دارند و بقایای آنان به مدت طولانی در خاک باقی می مانند، لذا استفاده از آن علف کش ها در اراضی که محصول تناوبی سال آینده آن جو، کلزا و یونجه است، توصیه نمی شود.

اثر علف کش ترفلان را در این عکس به وضوح میتوانید ببینید.
روی پشته ها ترفلان خورده و در راهرو که ترفلان استفاده نشده پر از علف هرز است.

ملاحظات عمومی استفاده از علف کش ها

• برای کاهش تماس علف کش با بدن در زمان استفاده حتما از وسایل و تجهیزات حفاظتی مانند ماسک، دستکش، عینک و چکمه استفاده شود.
• هنگام استفاده از علف کش ها از خوردن و آشامیدن و سیگارکشیدن خودداری کنید.
• اگر علف کش با هر قسمت از بدن تماس پیدا کرد فورا آن را با آب فراوان بشورید.
• در صورتی که بعد از سمپاشی سردرد، سرگیجه، تهوع داشتید بلافاصله همراه با برچسب سم به مراکز پزشکی مراجعه کنید.